Theo truyền thuyết lịch sử và các tài liệu, thư tịch cổ, vào năm 2879 trước Công nguyên, Kinh Dương Vương lên ngôi lập nên nhà nước Xích Quỷ, nhà nước sơ khai, độc lập có chủ quyền đầu tiên của dân tộc ta. Kinh Dương Vương kết duyên với Long Nữ sinh ra Sùng Lãm (hiệu là Lạc Long Quân). Lạc Long Quân kết duyên với Âu Cơ sinh ra các Vua Hùng.

Khu di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương thờ Thủy tổ dân tộc Việt Nam được xây dựng từ lâu đời trên bãi đất cao bên bờ Nam sông Đuống, đến năm Minh Mệnh thứ 21 (1840) được trùng tu và đặt văn bia.

Những năm qua, khu di tích lịch sử Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân quan tâm đầu tư duy tu, bảo tồn, tôn tạo, đón nhiều đoàn khách trong nước và quốc tế và các đoàn nghiên cứu về dâng hương bái yết tổ tiên, là di tích đặc biệt quan trọng của vùng Luy Lâu - Kinh Bắc. Vinh dự được thay mặt đồng bào cả nước trực tiếp phụng thờ các bậc thủy tổ dân tộc, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thị xã Thuận Thành chăm lo gìn giữ khu di tích, thu hút đầu tư, tôn tạo khu di tích khang trang, xứng với tầm vóc lịch sử lớn lao, là nơi phụng thờ đức Thủy tổ và giáo dục truyền thống cho lớp lớp thế hệ.

Lễ hội được tổ chức với phong phú hoạt động, phần lễ có: Nghi thức rước nước từ sông Đuống về đền thờ; lễ dâng hương khai hội; lễ rước kiệu Thủy tổ, kiệu Lạc Long Quân, Âu Cơ từ đền thờ xuống lăng theo nghi thức truyền thống... Phần hội có nhiều hoạt động diễn xướng nghệ thuật hát Quan họ, ca trù, diễn xướng chầu văn, hát trống quân, múa rối nước cùng nhiều trò chơi dân gian: Tổ tôm điếm, đánh đu, cờ tướng, đập niêu... thu hút đông đảo nhân dân vào những sinh hoạt văn hoá văn nghệ vui tươi, lành mạnh.

Bên cạnh đó, về với lễ hội Kinh Dương Vương, người dân, du khách không chỉ có dịp tưởng niệm vị Thủy tổ dân tộc Việt, tham dự sinh hoạt văn hóa cộng đồng của người dân nơi đây mà còn có dịp tham quan các di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng của quê hương Thuận Thành như: Chùa Dâu, Chùa Bút Tháp, làng tranh dân gian Đông Hồ…

Lễ hội Kinh Dương Vương được tổ chức hàng năm vào dịp đầu Xuân nhằm tôn vinh nét đẹp văn hóa truyền thống của vùng quê Bắc Ninh - Kinh Bắc. Đồng thời, giới thiệu, tuyên truyền giáo dục các thế hệ người Việt gìn giữ đạo lý uống nước nhớ nguồn, nêu cao ý thức tự hào dân tộc, phát huy truyền thống tốt đẹp từ ngàn xưa.